Wychowanie dziecka w duchu konsekwencji to  bardzo istotne, ale jednocześnie nie łatwe  zadanie, zwłaszcza gdy dziecko uparcie nie chce dostosować się do tego, czego wymaga od niego rodzic......

W dzisiejszym zabieganym świecie rodzice zwykle starają się natychmiast zaspokoić żądania dzieci. Chcąc dla nich jak najlepiej, zbyt często im pobłażają i mają problem z asertywnym stawianiem granic. Dzieci z kolei są przekonane, że świat kręci się wokół nich. Przyzwyczajone do wydawania rozkazów dorastają z roszczeniowym i egoistycznym podejściem do życia. Obie strony w przyszłości ponoszą  zwykle konsekwencje takiej postawy. Rodzice przestają oczekiwać od dzieci wdzięczności czy pomocy w obowiązkach, a dzieci z upływem czasu mają coraz większe trudności z odnalezieniem się w sytuacjach, gdy coś idzie nie po ich myśli. Konsekwencja to nic innego jak umiejętność postępowania według założonych zasad. W procesie wychowania dziecka utrzymanie jednak konsekwencji nie jest łatwe. Dzieci zwykle stosują różne sposoby, by dorośli zmienili zdanie, zmienili zasadę, która była wcześniej ustalona. Bycie niekonsekwentnym powoduje przede wszystkim złe zachowania u dzieci i nieumiejętność poradzenia sobie z nimi przez dorosłych. Bez względu na to, co jest tego przyczyną, brak konsekwencji przyczynia się do powstawania wielu problemów wychowawczych.  Najważniejszym czynnikiem jest to, czy ustalone zasady postępowania ciągle dają się przewidzieć i czy są egzekwowane.

        Konsekwencja oznacza kierowanie się przyjętymi zasadami i logiką. . Najważniejszym czynnikiem jest to, czy ustalone zasady postępowania ciągle dają się przewidzieć i czy są egzekwowane. Ważne jest też, by rodzice konsekwentnie dotrzymywali obietnic oraz nagradzali. Konsekwentna struktura daje dziecku przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa, przewidywalności i kontroli. Dzieci nie są zmuszane do sprawdzania swoim zachowaniem granic tolerancji i wytrzymałości rodziców. Mogą odprężyć się i funkcjonować w znanym sobie systemie kar i nagród. Struktura uczy je także, jak ważne jest dotrzymywanie obietnic i wywiązywanie się z zobowiązań. Niekonsekwencja przeszkadza w wychowaniu dziecka na wielu polach, nie tylko np. podczas zakupów. To samo dotyczy zwykłych sytuacji domowych – spożywania posiłku, ubierania się, wykonywania przez dziecko swoich domowych  czy szkolnych obowiązków. Brak konsekwencji to jedna z najczęstszych pułapek, w jakie wpadają rodzice. Brak konsekwencji najczęściej jest wynikiem braku czasu, roztargnieniem, stresem  bądź  po prostu nieuwagą. Aby uniknąć sytuacji stresowych, dziecko musi mieć świadomość, że zawsze są przestrzegane reguły, nie ma od nich odstępstwa. Wtedy nawet nie będzie próbowało zmieniać zasad ani ustalać swoich. Dziecko musi funkcjonować wśród reguł i zasad, bo tylko wtedy czuje się bezpiecznie i wie, że rodzice, ustalając coś, na pewno będą tego przestrzegali. Sztuka przestrzegania reguł wiąże się z pracą nad własną asertywnością, sztuką mówienia „nie”. To ciągła praca dla dorosłych i ciągła walka o swoje dla dzieci. Dzieci bardzo często narzucają dorosłym swoją wolę, łamiąc granice. Wynika to z ich naturalnej chęci postawienia na swoim i posiadania wszystkiego. Konsekwencja to jedno z większych wyzwań, jakie stoją przed rodzicami w procesie wychowania.  Surowość czy liberalizm nie mają takiego znaczenia, jak stałe przestrzeganie zasad i konsekwencji. Konsekwentne zasady dostarczają dzieciom struktury, która zaspokaja potrzebę bezpieczeństwa, przewidywalności i kontroli.  Jako rodzice  powinniśmy stosować jednak ,,rozsądną  dyscyplinę”  by uczyć. Celem stosowania dyscypliny nie jest udowodnienie, kto ma rację, a kto jej nie ma. Takie podejście sprzyja, bowiem konfliktom i budzi w dziecku poczucie wstydu.   Celem dyscypliny jest  przede wszystkim  zmiana zachowania, które stwarza problemy. My dorośli powinniśmy ufać swojej intuicji, słuchać słów dziecka i wyciągać wnioski z jego zachowania, dbać o rozwój pozytywnych wartości u dziecka, podkreślać znaczenie dobrych chęci, wysiłku i gotowości do ryzyka ze strony dziecka. Warto pamiętać, aby być rodzicem, a nie przyjacielem. 

       Ważnym elementem w wychowaniu jest  także wyznaczenie granicy ,,nie” ,  które powinno być pełnym i skończonym zdaniem. Warto rozmawiać z dzieckiem, a nie komunikować, zwykle zajmować zdecydowane stanowisko w konkretnych sprawach. Rola dorosłego polega na podejmowaniu działań zmierzających do zmiany zachowania poprzez werbalizowanie swoich oczekiwań, stawianie granic, ponoszenie przez dziecko konsekwencji w przypadku ich przekroczenia, a także udzielanie pomocy w wyciągnięciu wniosków i naprawieniu szkody. Warto pamiętać, że  dzieci bez względu na to, ile mają lat, muszą być traktowane z szacunkiem i godnością. Powinny mieć wpajane zasady postępowania pozwalające na rozwój samooceny, samokontroli i budowanie prawidłowych relacji pomiędzy dziećmi i dorosłymi. Przestrzeganie przez dzieci zasady posłuszeństwa oraz zachowanie przez rodziców równowagi pomiędzy miłością rodzicielską a dyscypliną daje dzieciom poczucie bezpieczeństwa i odpowiedzialności. Zachwianie tej równowagi oznacza kłopoty wychowawcze najpierw dla rodziców, a w przyszłości  dla nauczycieli, którzy nie będą potrafili zapanować nad „rozpuszczonymi” dziećmi .Ważne jest  by dzieci, bez względu na to, ile mają lat, muszą być traktowane z szacunkiem i godnością. Posłuszeństwo dziecka nie oznacza uległości wobec dorosłego, ale gdy tak już się stanie, to utraci ono poczucie własnej wartości. Zacznie buntować się przeciwko rodzicom, głośno protestować.

       Rola dorosłego polega na podejmowaniu działań zmierzających do zmiany zachowania poprzez werbalizowanie swoich oczekiwań, stawianie granic, ponoszenie przez dziecko konsekwencji w przypadku ich przekroczenia, a także udzielanie pomocy w wyciągnięciu wniosków i naprawieniu szkody, budowania jego autorytetu.

       Konsekwencja ze strony rodziców, nauczycieli, dorosłych pełni ogromną rolę w procesie wychowania. Dzięki konsekwencji jesteśmy bardziej słowni, spokojni, wzbudzamy zaufanie, a dzieci czerpią z tego co najlepsze. W ten sposób udaje nam się wychować odpowiedzialnego, rzetelnego, zaradnego w życiu dorosłym człowieka, który ma szacunek do siebie i innych, jest elementem porządkującym życie dziecka, nie wywołuje skrajnie negatywnych uczuć, jest łatwiejsza do wyegzekwowania przez dorosłego, uczy odpowiedzialności za swoje zachowanie. Konsekwencja uczy poszanowania norm i zasad, uczy ponoszenia odpowiedzialności za swoje zachowania  powoduje, że niepożądane zachowania prawdopodobnie nie będą się w przyszłości powtarzały – zmienia zachowanie, chroni przed zachowaniami niebezpiecznymi, ryzykownymi, uczy rozróżniania dobra od zła, skłania do zachowań  pożądanych, kształtuje zdrową samoocenę, pobudza dobrą wolę i chęć działania,  kształtuje zdrową samoocenę, dodaje wiary we własne możliwości, a co ważne rodzi dobre relacje międzyludzkie. Brak natomiast ustalonych zasad postępowania, konsekwentnego ich przestrzegania, niestawianie granic między tym, co wolno, a czego nie, prowadzą do pojawienia się pokolenia egoistycznego, niezaradnego, wycofanego, a przede wszystkim konsumpcyjnie nastawionego do życia.

Rodzicu !

Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją wiarę w Ciebie.

              Opracowanie: logopeda mgr Barbara  Zabielska