Rehabilitacja ruchu

Rehabilitacja  ruchowa

Prowadzona jest w przedszkolu  dla dzieci z  niepełnosprawnością  ruchową według zaleceń zawartych w orzeczeniach PPP i opiniach o wczesnym wspomaganiu rozwoju dziecka.

Rehabilitacja  ruchowa w to  szereg  oddziaływań  stymulujących, prowadzonych w formie zabaw, ćwiczeń, gier ruchowych. Mają one na celu wyrównanie lub zmniejszenie zaburzeń uwarunkowanych uszkodzeniem OUN, minimalizowanie trudności rozwojowych dziecka, wspomaganie  jego  rozwoju psychomotorycznego, korygowanie ewentualnych zaburzeń w rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych, wpływają również na ogólną poprawę rozwoju umysłowego dziecka. Zajęcia są prowadzone indywidualnie lub w kilku osobowych zespołach.

Podczas pierwszych zajęć specjalista  rehabilitacji ruchowej dokonuje m.in. oceny napięcia mięśniowego, postawy ciała i reakcji równoważnych. Ocenia również sprawność rąk (motorykę małą), koordynację wzrokowo-słuchowo-ruchową oraz orientację w schemacie ciała i przestrzeni. Podczas zajęć wprowadzane są elementy różnych metod i programów wspierających rozwój dzieci, m.in:

  • metoda Vojty
  • elementy metody NDT Bobach
  • metoda PNF
  • metody Ruchu Rozwijającego W. Sherborne.

Wszystkie stosowane podczas zajęć oddziaływania dobrane są do indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych dzieci. Uzyskiwana w wyniku ćwiczeń poprawa sprawność ruchowej daje dzieciom szansę na większą samodzielność oraz zdobywanie nowych doświadczeń i umiejętności.

Głównym zadaniem rehabilitacji ruchowej jest kształtowanie maksymalnie możliwej sprawności fizycznej i komfortu życia dziecka. W trakcie współpracy z dzieckiem, wykorzystuje się różne metody terapeutyczne, diagnozując i dopasowując możliwe terapie do indywidualnych  potrzeb dziecka. Wiodące cele to:

  • zwiększenie ogólnej wydolności organizmu,
  • doskonalenie cech motorycznych (szybkość, skoczność, zwinność),
  • rozwijanie sprawności psychofizycznej,
  • korekcja oraz kompensacja odchyleń rozwojowych,
  • kształtowanie koncentracji przez gry i zabawy,
  • kształtowanie schematu ciała i orientacji w przestrzeni,
  • normalizacja napięcia mięśniowego,
  • rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej,
  • zapobieganie pogłębiania się przykurczy,
  • korygowanie wad postawy,
  • poprawa jakości chodu,
  • poprawa zakresu samoobsługi.
  • kształtowanie funkcji równoważnych,
  • rozwijanie i doskonalenie zdolności motoryki małej i dużej

 

Metody i ćwiczenia stosowane w rehabilitacji:

Metoda NDT Bobath - to popularna obecnie metoda leczenia zaburzeń neurorozwojowych i ogniskowych uszkodzeń mózgu. Polega na stosowaniu odpowiednich ćwiczeń oraz prowadzenia manipulacji punktami kluczowymi, do których autorzy zaliczyli:- głowę, szyję i tułów, obręcz barkową i kończyny górne, obręcz biodrową i kończyny dolne. Metoda ta pomaga zdobyć lub odzyskać umiejętności ruchowe, przywrócić pełen zakres ruchomości stawowej. Zapobiega również narastaniu spastyczności.

Opiera się na dwóch zasadniczych grupach ćwiczeń:

  • ćw. hamujących nieprawidłowe odruchy
  • ćw. ułatwiających wykształcenie prawidłowych odruchów postawy i sprawnych czynności dowolnych.

Metoda PNF - PNF (PROPRIOCEPTIVE NEUROMUSCULAR FACILITATION) Twórcami metody są dr Herman Kabat i fizjoterapeutka Margaret (Meggie) Knott. Głównym założeniem metody jest ułatwianie i torowanie ruchów (facylitacja) poprzez odpowiednią stymulację układu mięśniowo-nerwowego. Podstawowym założeniem jest praca nad funkcją, której dziecko potrzebuje. Koncepcja ta zaleca, aby postrzegać pacjenta całościowo wykorzystując jego silne i zdrowe obszary ciała. Umożliwia to pełne wykorzystanie rezerw tkwiących w organizmie, zwiększa motywację pacjenta do dalszej pracy i zapewnia bezbolesną terapię. Chory staje się partnerem terapeuty i to on określa granice i zakres działania. Dzięki takiemu podejściu pacjent nawet z dużą dysfunkcją ma silną motywację do pracy i chętnie współpracuje z terapeutą. PNF proponuje ruchy naturalne, które przebiegają trójpłaszczyznowo i są zbliżone do czynności dnia codziennego.

Ruchy stosowane w tej metodzie są zgodne z naturalną pracą mięśni i stawów. Każdy ruch odbywa się w trzech płaszczyznach co wymusza zaangażowanie do pracy maksymalnej ilości włókien mięśniowych. Wielokrotnie powtarzany ruch może spowodować utworzenie nowego wzorca ruchowego czyli przywrócić przewodnictwo nerwowe w uszkodzonym obszarze. Ze względu na szerokie możliwości oddziaływania koncepcja PNF przestała być utożsamiana ze sposobem pracy przeznaczonym wyłącznie dla pacjentów neurologicznych. Z powodzeniem stosuje się ją również w ortopedii, pediatrii, chorobach nerwowo-mięśniowych, wadach postawy czy skoliozach.

Metoda Vojty zwana inaczej metodą odruchowej lokomocji, rodziła się na przełomie lat 50. i 60. XX wieku. Profesor Vojta koncentrował się głównie na problemach w zakresie motoryki dzieci z porażeniem mózgowym.

Stymulacja metodą Vojty

Metoda Vojty nie jest stuprocentowo skutecznym sposobem na likwidację wszystkich problemów zdrowotnych dzieci, tym bardziej, gdy te problemy dotyczą zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego. Metodę Vojty uznaje się za sterowany system torowania, który ma przywrócić wrodzone fizjologiczne wzorce ruchowe, zablokowane wskutek wczesnodziecięcych uszkodzeń mózgu lub urazów. Metoda Vojty bywa też nazywana jako „uruchamianie odruchów” i stosuje się ją bardzo często w profilaktyce i leczeniu neurologicznych zaburzeń ruchowych oraz ortopedycznych wad postawy. Odruchy motoryczne wywołuje się u dziecka poprzez nacisk na określone punkty ciała (sfery stymulacji). Kluczem w rehabilitacji metodą Vojty są rodzice chorego dziecka. To od ich zaangażowania, systematycznych ćwiczeń z dzieckiem i świadomości problemu zależy skuteczność terapii.

Metoda Weroniki Sherborne jest podejściem pedagogicznym, umożliwiającym doświadczenie ruchu, kontaktu fizycznego, emocjonalnego i społecznego. Opiera się ona na założeniach, że doświadczenia ruchowe mają podstawowe znaczenie dla rozwoju wszystkich dzieci, ale szczególnie istotne są dla dzieci ze specjalnymi potrzebami, które często mają trudności w kontaktach „z własnym ciałem” oraz z innymi ludźmi. Intensywność i ciągłość doświadczeń ruchowych jest ważna dla dzieci ze specjalnymi potrzebami niż w przypadku dzieci o prawidłowym rozwoju

Ćwiczenia bierne – wykonywane przy pomocy terapeuty, celem tych ćw. jest utrzymanie możliwie największego zakresu ruchu w stawie oraz w porażeniach – odtwarzanie pamięci ruchowej.

Ćwiczenia oddechowe - mają na celu poprawienie wentylacji płuc i zwiększenie ruchomości kl. pier. mają działanie korekcyjne.

Ćwiczenia koordynacji – mają na celu wyrobienie, przywrócenie lub poprawienie współpracy między poszczególnymi grupami mięśniowymi.

Ćwiczenia rozluźniające – stosuje się je przed rozpoczęciem ćwiczeń, jako czynny odpoczynek między ćwiczeniami.

Ćwiczenia ogólnokondycyjne – dotyczą nie objętych dysfunkcją części narządu ruchu, pozwala na wyrównanie ubytków funkcji, polegają na poprawie ogólnej sprawności i wydolności fizycznej.

Ćwiczenia równoważne – polegają na wytracaniu dziecka z równowagi poprzez odpowiednie punkty kontrolne (barki, miednica, kl. pier.) poprzez ułożenie dz. na ruchomym lub nieruchomym podłożu.

Ćwiczenia czynne z oporem – celem jest wzmocnienie siły i wytrzymałości mięśni poprzez przyłożenie oporu: ręką terapeuty lub innych przyrządów oraz zmniejszenia tarcia powierzchni stawowych przeciwdziałającej wykonywanemu ruchowi.

Ćwiczenia czynne wolne - polegają na wykonywaniu ruchów w stawach z pokonaniem tylko ciężaru ćwiczonego odcinka ciała.

Ćwiczenia samoobsługowe - mają za zadanie wyuczyć w dziecku umiejętności wiążącymi się z opanowaniem typowych podstawowych czynności życiowych jak: ubieranie się, jedzenie, mycie, załatwianie potrzeb fizjologicznych

 

GIMNASTYKA KOREKCYJNA dla dzieci z wadami postawy oraz wszystkich dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego.

Zajęcia prowadzone są w małych grupach tworzonych w zależności od typu schorzenia. Zajęcia mają na celu: działać profilaktycznie, eliminować wady postawy, kształtować nawyk prawidłowej postawy, zapewnić wszechstronny rozwój fizyczny i wspaniałą zdrową zabawę. Zestawy ćwiczeń przygotowywane są i prowadzone przez fizjoterapeutę. Są dostosowane do wieku dzieci, do rodzaju występującej wady oraz realizowania celów korekcyjnych.

 

INDYWIDUALNE ZAJĘCIA RUCHOWE

Zajęcia indywidualne z rehabilitacji ruchowej – ukierunkowane są głównie na poprawę funkcji motorycznych, mają pomóc dziecku we wszechstronnym rozwoju tak, aby mogło uzyskać niezależność w życiu i wykorzystać swe możliwości na tyle, na ile pozwala istniejące uszkodzenie. Celem zajęć jest podniesienie sprawności dzieci i ułatwienie im funkcjonowania w grupie rówieśników.

 

Opracowała: prowadząca zajęcia  rehabilitacji - mgr Magdalena  Ponichtera