Terapia behawioralna

Terapia Behawioralna

Terapia behawioralna (Applied Behavior Analysis ABA) jest jedną z podstawowych i najbardziej znanych form terapii edukacyjnej dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu....

...Specyfika zaburzeń funkcjonowania dzieci ze spektrum autyzmu przede wszystkim w sferze kontaktów społecznych i komunikacji, stanowi ogromne wyzwanie dla rodziców, nauczycieli i terapeutów. Wiele tradycyjnych form oddziaływania terapeutycznego okazuje się nieskutecznych w zetknięciu z tak szerokim zakresem deficytów rozwojowych. Obecnie najlepsze rezultaty (o czym świadczą obiektywne badania), przynosi wcześnie podjęta, intensywna terapia behawioralna, oparta o założenia współczesnej teorii uczenia się. Behawioralny proces terapeutyczno - edukacyjny polega na kształtowaniu u dziecka jak największej ilości zachowań adaptacyjnych, które rozwiną jego niezależność i umożliwią mu efektywne funkcjonowanie w środowisku. Drogą do tego celu jest systematyczne wzmacnianie (nagradzanie) coraz bardziej zbliżonych do docelowych form zachowania. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu ważnych dla dziecka wzmocnień (nagród). W pierwszym etapie terapii są to zazwyczaj tzw. wzmocnienia pierwotne, w postaci smakołyków lub preferowanych przez dziecko zabawek, aktywności (może to być także przyzwolenie na zachowania autostymulacyjne). Później, dzięki uczeniu się, coraz większego znaczenia nabierają wzmocnienia społeczne.

Podczas zajęć terapeutyczno – edukacyjnych realizujemy 3 najbardziej podstawowe cele terapii behawioralnej (ABA), a mianowicie:

  • Rozwijanie zachowań deficytowych (czyli zachowań, które uważa się za normalne i pożądane u dziecka w pewnym wieku, a które u danego dziecka występują zbyt rzadko lub nie występują wcale - np. motywacja, naśladowanie, prawidłowa mowa, okazywanie uczuć, zabawa tematyczna, samoobsługa  itp.).
  • Redukowanie zachowań niepożądanych (czyli: zachowań destrukcyjnych, agresywnych i autoagresywnych, autostymulacyjnych, rytualistycznych, zakłócających naukę, nieprawidłowych reakcji emocjonalnych, odmawianie jedzenia, nieprawidłowa mowa).
  • Generalizowanie i utrzymywanie efektów terapii w czasie (zachowanie jest zgeneralizowane, wówczas gdy jest trwałe, pojawia się w różnych środowiskach, w obecności różnych osób oraz rozszerza się na zachowania pokrewne. Jeżeli generalizacja nie następuje, terapia ma jedynie ograniczoną wartość).

Terapia opiera się na następujących krokach:

Analiza poziomu funkcjonowania dziecka (w poparciu o badanie profilu psycho-edukacyjnego testem PEP-R)

- Wybór zachowań pożądanych

- Wybór metod

- Rejestrowanie rezultatów

- Ocena rezultatów

Podczas prowadzenia terapii behawioralnej niezwykle istotne jest, aby przez cały czas wszystkie obserwowalne zachowania dziecka analizować w odniesieniu do normy wiekowej. Jest to warunek określenia deficytów dziecka, co z kolei koordynuje możliwość jasnego określenia celów pracy terapeutycznej.